กลับสู่หน้าบทความ
4 สูตรการเคลื่อนที่สำคัญ พร้อมเทคนิคช่วยจำให้ขึ้นใจ
01 ตุลาคม 2568 12:15:28
ดังนั้น เพื่อช่วยให้การจำสูตรเคลื่อนที่เป็นเรื่องง่ายขึ้น พี่ ๆ จาก Applied Physics จะพาไปเจาะลึก 4 สูตรสำคัญของการเคลื่อนที่แนวตรงที่ควรรู้ก่อนสอบ พร้อมกับ 5 เทคนิคการจำสูตรอย่างได้ผล เพื่อช่วยให้การเรียนฟิสิกส์เป็นวิชาที่รู้สึกว่า “เอาอยู่” แบบไม่ต้องพึ่งการท่องจำเพียงอย่างเดียว ที่สำคัญอาจทำให้น้อง ๆ ค้นพบว่า คอร์สเรียนฟิสิกส์ก็มีมุมสนุกให้ได้ค้นหา และยังสามารถนำไปต่อยอดกับการทำข้อสอบจริงได้อีกด้วย
Table of Contents:
• สรุปสูตรกลศาสตร์กับ 4 สูตรการเคลื่อนที่แนวตรงที่ต้องจำให้ขึ้นใจ
• 5 เทคนิคการจำสูตรให้ขึ้นใจ
• เข้าใจที่มาของสูตร
• วาดภาพประกอบ
• พูดและเขียนซ้ำ ๆ
• ใช้เพลงช่วยจำ
• ทำโจทย์ให้เยอะ
• วาดภาพประกอบ
• พูดและเขียนซ้ำ ๆ
• ใช้เพลงช่วยจำ
• ทำโจทย์ให้เยอะ
สรุปสูตรกลศาสตร์กับ 4 สูตรการเคลื่อนที่แนวตรงที่ต้องจำให้ขึ้นใจ
การเคลื่อนที่แนวตรง ทั้งแนวราบและแนวดิ่ง เป็นพื้นฐานสำคัญของกลศาสตร์ที่ต้องทำความเข้าใจก่อนที่จะไปศึกษาในเรื่องอื่น ๆ สำหรับการเคลื่อนที่ประเภทนี้อธิบายได้ด้วย 4 สูตรหลัก ซึ่งใช้บ่อยที่สุดในการสอบ และแต่ละสูตรจะมีจุดเด่นเฉพาะตัวในการแก้โจทย์แต่ละประเภท โดยสามารถสรุปสูตรกลศาสตร์ได้ดังนี้สูตรที่ 1: v = u + at
สูตรนี้ใช้เมื่อโจทย์ไม่บอกและไม่ถามถึง s (ระยะทาง) เป็นสูตรพื้นฐานที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างความเร็ว ความเร็วต้น และความเร่ง สูตรนี้จะใช้ได้ดีเมื่อเราต้องการหาความเร็วสุดท้าย หรือเวลาที่ใช้ในการเคลื่อนที่สูตรที่ 2: s = ½(u+v)t
สูตรนี้มักนำมาใช้เมื่อโจทย์ไม่บอกและไม่ถามถึงค่า a (ความเร่ง) โดยเป็นการหาระยะทางผ่านความเร็วเฉลี่ย เหมาะสำหรับโจทย์ที่ให้ความเร็วต้นและความเร็วสุดท้ายมาสูตรที่ 3: s = ut + ½at²
สูตรสำหรับใช้เมื่อโจทย์ไม่บอกและไม่ถามถึง v (ความเร็วสุดท้าย) เป็นสูตรที่นิยมใช้มากที่สุด เพราะใช้ได้กับการตกอิสระและการเคลื่อนที่แบบต่าง ๆ สูตรนี้แสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงของตำแหน่งตามเวลาสูตรที่ 4: v² = u² + 2as
สูตรสุดท้ายนี้ใช้เมื่อโจทย์ไม่บอกและไม่ถามถึง t (เวลา) สูตรนี้มีประโยชน์มากเมื่อเราต้องการหาความเร็ว หรือระยะทาง โดยไม่จำเป็นต้องรู้เวลาข้อควรรู้ ต้องกำหนดทิศทางบวก-ลบของเวกเตอร์ (s, u, v, a) ให้ชัดเจน เพื่อหลีกเลี่ยงความผิดพลาด
5 เทคนิคการจำ 4 สูตรการเคลื่อนที่
การท่องจำทั้ง 4 สูตรการเคลื่อนที่นี้ ด้วยวิธีแบบเดิม ๆ อาจไม่ตอบโจทย์น้อง ๆ บางคน เพราะสุดท้ายก็นำไปใช้ทำข้อสอบไม่ได้อยู่ดี สำหรับคนที่ต้องการทั้งจำสูตรได้และใช้สูตรเป็น ลองนำเทคนิคเหล่านี้ไปปรับใช้กันเข้าใจที่มาของสูตร
หัวใจของการเรียนฟิสิกส์ไม่ใช่แค่การท่องจำ แต่ต้องเข้าใจว่าแต่ละตัวแปรหมายถึงอะไร และสูตรนั้นมีความสัมพันธ์กันอย่างไร ตัวอย่างเช่น สูตร v=u+at ที่จริงแล้วมาจากนิยามของความเร่งที่ว่า a = (v-u)/t โดยเมื่อเข้าใจความสัมพันธ์ของตัวแปรแล้ว การจะสามารถจำสูตร และนำไปปรับใช้ในการคิดคำนวณได้ง่ายขึ้นวาดภาพประกอบ
เมื่อเจอโจทย์ฟิสิกส์ สิ่งแรกที่ควรทำคือการวาดภาพประกอบสถานการณ์นั้น ๆ โดยการใช้ Free-body diagram หรือภาพแสดงการเคลื่อนที่อย่างง่าย ๆ ซึ่งจะช่วยให้น้อง ๆ สามารถระบุทิศทางของเวกเตอร์ (u,v,a,s) ได้ชัดเจน อีกทั้งยังช่วยให้เห็นภาพรวมของสิ่งที่โจทย์บอก (ตัวแปรที่รู้ค่า) และสิ่งที่โจทย์ต้องการหา (ตัวแปรที่ต้องใช้) ซึ่งเป็นกุญแจสำคัญในการช่วยเลือกสูตรที่ถูกต้องจาก 4 สูตรการเคลื่อนที่เหล่านี้พูดและเขียนซ้ำ ๆ
การพูดออกเสียงและเขียนสูตรบ่อย ๆ เป็นวิธีทางจิตวิทยาที่ทำให้สมองจำได้เร็วขึ้น ลองเขียน 4 สูตรการเคลื่อนที่ พร้อมกับความหมายของตัวแปรแต่ละตัว รวมถึงเงื่อนไขการใช้ (ขาดตัวแปรใดไป) ซ้ำ ๆ ทุกวัน วิธีนี้จะช่วยเสริมความเข้าใจไปพร้อม ๆ กับการสร้างความคุ้นเคย และเมื่อต้องใช้สูตรในสถานการณ์จริง สมองจะสามารถดึงข้อมูลออกมาใช้ได้เร็วขึ้นแบบอัตโนมัติใช้เพลงช่วยจำ
ลองเปลี่ยนสูตรที่ดูเป็นตัวอักษรและตัวเลขที่น่าเบื่อให้กลายเป็นเพลงที่ติดหู ด้วยการใส่ทำนองลงไปในสูตร เพื่อช่วยให้จดจำได้ง่ายยิ่งขึ้น แต่สำหรับน้อง ๆ ที่ยังไม่มีทำนองในใจ ลองไปฟังเพลงที่อาจารย์เผ่าร้องกับวง Luss ได้ที่นี่เลย https://www.facebook.com/reel/618912217758012ทำโจทย์ให้เยอะ
การฝึกทำโจทย์ให้หลากหลายและครอบคลุม เป็นการฝึกให้สมองคุ้นเคย และสามารถเลือกใช้สูตรได้โดยอัตโนมัติ อีกทั้งเมื่อน้อง ๆ ได้เห็นโจทย์จะรู้ทันทีว่าโจทย์นี้ไม่ได้บอกอะไรมา รวมถึงควรเลือกใช้สูตรไหนในการแก้โจทย์นั้น ๆ ซึ่งจะช่วยให้หาคำตอบได้อย่างรวดเร็วนอกจากนี้ การฝึกทำโจทย์อย่างสม่ำเสมอจะช่วยเสริมทักษะด้านการวิเคราะห์โจทย์และการแก้ปัญหาได้แม่นยำกว่าการท่องจำเพียงอย่างเดียว และยังจะทำให้น้อง ๆ "อิน" กับวิชาฟิสิกส์ได้มากขึ้นด้วย
ด้วยเทคนิคเหล่านี้ หากน้อง ๆ หมั่นฝึกฝนจนคล่อง ก็จะช่วยให้มีความเข้าใจและสามารถนำสูตรไปใช้แก้โจทย์ได้อย่างแม่นยำขึ้น แต่สำหรับคนที่คิดว่าท่องสูตรเท่าไรก็ยังไม่เข้าหัว หรืออยากติวกลศาสตร์เพิ่มเติมเพื่อเสริมความรู้ ที่ Applied Physics มีคอร์สเรียนฟิสิกส์ที่เข้าใจง่าย เน้นเทคนิคที่นำไปใช้ทำข้อสอบได้จริง เพื่อพิชิตคะแนนสอบอย่างที่คาดหวังได้อย่างมั่นใจ
